Ülker Piriyeva – AZERBAYCAN
Azerbaycan Parlamentosu Milletvekili Meşhur Memmedov, “Kanlı Ocak olayları milli kimliğin oluşumunu etkiledi, – Diye belirtdi.
Azerbaycan Parlamentosu Milletvekili Meşhur Memmedov,Evet, 20 Ocak faciasının 33. yıl dönümü yaklaşıyor. Aradan 33 yıl geçmesine ragmen, halkımız o facianın ağırlığını unutmuyor, şehitlerimizi her yıl aynı hüzün ve saygıyla anıyor. 33 yıl önce Kremlin, Dağlık Karabağ’ın Ermenistan’a bağlanmasına karşı çıkan Azerbaycan’ı cezalandırmak için Kanlı Ocak katliamını gerçekleştirdi. 19-20 Ocak 1990 gecesi doğrudan Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi Genel Sekreteri Mihail Gorbaçov’un emriyle, SSCB Savunma Bakanlığı, Devlet Güvenlik Komitesi ve İçişlerii Bakanlığı birlikleri Bakü’ye ve Azerbaycan’ın çeşitli bölgelerine girdi. Ne yazık ki facia önlenemedi, sivil halk ağır teçhizat ve çeşitli silahlardan açılan ateşle toplu olarak katledildi. Uygulanan olağanüstü hal hakkında halka uyarı yapılmaması şehit sayımızı artırmış, trajedinin boyutunu büyütmüştür. Bakü’nün Sovyet ordusunun özel kuvvetleri ve büyük bir iç birlik birliği tarafından işgaline özel bir gaddarlık eşlik etti. 20 Ocak trajedisinin halkımızın bağımsızlık ve özgürlük için yürüttüğü ulusal kurtuluş hareketinin zirvesi olarak Azerbaycan tarihine kazındığını belirtmek isterim. Kanlı Ocak olayı sadece Azerbaycan halkı için büyük bir trajedi değil, onurunu korumak için her türlü fedakarlığı yapmaya hazır olan halkın tarihinde onurlu bir sayfadır. Böylece Kanlı Ocak’tan sonra olağanüstü hal ilan edilmeyen bölgelerde – 25 Ocak’ta Neftçala’da ve 26 Ocak’ta Lenkeran’da 8 kişi katledildi. Olay anında ülkede 147 kişi öldürülmüş, 744 kişi yaralanmış ve 841 kişi yasa dışı bir şekilde tutuklanmış, ayrıca 200 ev ve daire, ambulanslar dahil 80 araba, devlet mülkü ve özel mülk imha edilmişdir. Devlet, kamu ve özel mülkiyet o zamanki fiyatlarla 5.637.286 ruble zarar görmüştür. Ülkemize gönderilen ordu birliklerine Stavropol, Rostov, Krasnodar’dan seferber edilen Ermeni subay ve askerler ile askeri okullarda okuyan Ermeni Harbiyeliler de dahil edildi. 1990 yılının Ocak ayının ortalarında, SSCB Savunma ve İçişleri Bakanlıklarının 66000’den fazla askeri ve subayı ile diğer özel amaçlı askeri birlikler Bakü’ye getirildi, Gala ve Nasoslu hava meydanlarında konuşlandırıldı, Cumhuriyet stadı ve Salyan kış kampına yerleştirildi. 20 Ocak saat 00:00’da olağanüstü hal ilan edilmesine rağmen, askerlerin 19 Ocak saat 21:00’den önce Türkan-Gala tarafından şehre girdiğini belirtmek isterim. “Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar” Sözleşmesi’nin birinci fıkrasına göre, kararnamenin imzalandığı andan itibaren olağanüstü halin uygulanması ve süresi konusunda halkın resmi olarak uyarılması gerekirken, Ermeni ordusu bunu yapmadı. Olağanüstü hal ilanının ardından 20 Ocak ve sonraki günlerde Bakü’de 21 kişi katledildi. Böylece 20 Ocak olayları sonucunda Azerbaycan’daki Sovyet imparatorluğu tüm manevi ve sosyal desteklerini kaybetmiştir. Yaşanan olaylar dünya Azerbaycanlılarının teşkilatlanmasına yol açtı. Sovyet yetkililerin “20 Ocak” eylemini tehditlerden çekinmeden protesto eden Milli Önder Haydar Aliyev, Azerbaycan halkının başına gelen kanlı trajedinin ilk siyasi ve hukuki değerlendirmesini yaptı. Büyük Önder Haydar Aliyev, SSCB liderliğinin Rus ordusunun Bakü’ye girmesine ilişkin kararını şiddetle eleştirdi ve resmi açıklama talep etti. Aynı zamanda 21 Ocak 1990’da Sovyet rejiminin yasaklarına rağmen hayatını tehlikeye atarak Moskova’daki Azerbaycan Daimi Misyonuna gelen Ulu Önder Haydar Aliyev, kanlı trajedinin organizatörlerini dünya toplumunun gözü önünde ittiham etdi. Cesur bir açıklama yaparak, sivil halkın katledilmesinin hukuka, demokrasiye ve hümanizme zidd olduğunu, Moskova’nın ve cumhuriyet liderlerinin suçu yüzünden yol verilmiş büyük siyasi hata olduğunu ifşa etti. Ulu Önder Haydar Aliyev’in 20 Ocak gerçeklerinin ortaya çıkmasına hizmet eden faaliyetleri inkar edilemez. Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Yüksek Meclisi, Ulu Önder’in girişimiyle 21 Kasım 1990’da 20 Ocak faciasının ilk siyasi değerlendirmesini yapan bir karar aldı. 29 Mart 1994’te Ulu Önder’in inisiyatifiyle Milli Meclis “20 Ocak 1990’da Bakü’de meydana gelen trajik olaylara ilişkin” bir karar kabul etti. O dönemin karmaşıklığına rağmen, 20 Ocak faciasının sebepleri ve faillerinin soruşturulmasına kendisi de dahil oldu ve sonucunda gerçekler ortaya çıktı. “20 Ocak Şehidi” fahri unvanı, 1998 yılında Ulu Önder Haydar Aliyev’in Fermanı ile kurulmuştur. Ulu Önder Haydar Aliyev’in yolunu başarıyla sürdüren Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in şehitlerin anısına saygı gösterilmesine ve şehit ailelerinin sosyal sorunlarının çözülmesine özel önem verdiğini belirtelim. Cumhurbaşkanı Aliyev’in girişimleri sayesinde 20 Ocak olaylarıyla bağlantılı olarak engelliler ve şehit aileleri için etkin bir sosyal koruma sistemi oluşturulmuştur. Ayrıca Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın 19 Ocak 2006 tarihli “Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın 20 Ocak şehidinin ailesi için bursunun kurulması hakkında” Kararnamesine göre, şehit ailelerine devlet bakımını artırmak için maaş verilmektedir. (Şu anda bu miktar 600 manattır). Şehitler Hiyabanı’ndaki onarım ve imar çalışmalarının yanı sıra, Bakü’nün Yasamal ilçesine bağlı “20 Yanvar” semtinde Hesen bey Zerdabi ile Müzeffer Hesenov caddelerinin kesiştiği noktada “Kanlı Ocak” şehitleri anısına anıt kompleksi dikildi.
Her yıl 20 Ocak günü saat 12:00’de Azerbaycan genelinde 20 Ocak şehitleri bir dakikalık saygı duruşu ile anılıyor, gemilerden, arabalardan ve trenlerden ses sinyalleri verilir, yas işareti olarak devlet bayrakları indirilir. Her birimiz 20 Ocak Şehitlerini saygıyla anıyoruz. Yıllar geçecek, şehitleri anmaya devam edilecek. Allah tüm şehitlerimize rahmet eylesin.
